Εμμονή με την Βλακεία

Την βλακεία την ορίζουμε συχνά ως τα αντίθετο της ευφυίας, άρα για να ορίσουμε την βλακεία είναι απαραίτητο να έχουμε πρώτα ορίσει την ευφυΐα.

Προσωπικά και αυθαίρετα, θα όριζα την ευφυΐα εκ του αποτελέσματος, δηλαδή από την επιτυχία των ανθρώπων που την έχουν, διότι τί τη θες την ευφυΐα αν όχι για να πετύχεις;

Περνάμε, έτσι στον ορισμό της επιτυχίας, που είναι εξίσου άπιαστος, οπότε προσωπικά και πάλι αυθαίρετα θα την ορίσω ως την επιβίωση σε πρώτο επίπεδο και ως αίσθημα ικανοποίησης με τον εαυτό σε δεύτερο επίπεδο. Δεν θα μπω καν στον κόπο να βάλω την ευτυχία στην εξίσωση, διότι άντε να την ορίσεις αυτή...

Επιβίωση και αίσθημα ικανοποίησης με τον εαυτό.

Θα δούμε ότι Αρκετοί είναι αυτοί που επιβιώνουν, μιας και το μόνο που χρειάζεται είναι να ανασαίνει κανείς, αλλά δεν είναι όλοι που βιώνουν αίσθημα ικανοποίησης με τον εαυτό και αρκετοί από αυτούς που το βιώνουν συχνά το βιώνουν για τους λάθος λόγους, όπως όταν ένας έμπορος ναρκωτικών χτίσει την δέκατη έπαυλη ή όταν μία ανορεξική χάνει το τελευταίο της γραμμάριο ιστού ή όταν μία ελληνίδα μάνα κόψει και το δεύτερο ****** του γιού της ή , έχοντας καταστήσει παχύσαρκα τα παιδιά της τους γκρινιάζει να κάνουν δίαιτα.

Πολλοί άνθρωποι συγχέουν το αίσθημα ικανοποίησης με τον εαυτό, με κάτι άλλο, με την υπερίσχυση ή την επιβολή αποφάσεων στους άλλους. Αυτό συμβαίνει διότι εσφαλμένα θεωρούν ότι αν έχουν δίκιο είναι καλύτεροι ή εξυπνότεροι. Η αλήθεια είναι ότι χρειάζεται μυαλό για να επιβληθεί κανείς στους άλλους, αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι το να θέλει κανείς να επιβληθεί είναι χαζό: δεν είναι η ζωή διαγωνισμός ούτε κρίνεται ο καθένας μας για το τί θα κάνει ο άλλος, ακόμα και αν πρόκειται για το ίδια μας το παιδί ή τον σύντροφό μας ή τον φίλο μας.

Βασικά, η ανάγκη επιβολής υποκαθιστά το αίσθημα ικανοποίησης με τον εαυτό.

Αν έχουμε το ακαθόριστο αίσθημα ότι κάτι δεν πάει καλά, τότε είναι που με νύχια και με δόντια προσπαθούμε να επιβληθούμε στους συνανθρώπους μας, κι αυτό γιατί ενδόμυχα, τους θεωρούμε υπεύθυνους για αυτό το ακαθόριστο κάτι που μας λείπει.

Αίσθημα ικανοποίησης με τον εαυτό έχουμε όταν λύσουμε κάποιο πρόβλημα (πρακτικό ή άλλο), όταν υπερνικήσουμε κάποιον κίνδυνο ή δυσκολία ή αν καταφέρουμε κάτι δύσκολο. Η επίλυση προβλημάτων, η λήψη αποφάσεων και τα αποτελέσματα αυτών, είναι που φέρνουν το αίσθημα ικανοποίησης με τον εαυτό, αν τα αποτελέσματα τους είναι θετικά.

Εκ του αποτελέσματος λοιπόν.

Πριν κρίνουμε την απόφαση κάποιου, πρέπει πρώτα να περιμένουμε να δούμε τα αποτελέσματά της, πράγμα που παίρνει πολύ καιρό και υπομονή. Κι έτσι χαρακτηρίζουμε κάποιον έξυπνο ή βλάκα μόνο από την απόφαση, πολύ νωρίς και απερίσκεπτα.

Η γνώμη μας περί ευφυίας είναι τις περισσότερες φορές συναισθηματική ή βασίζεται στην ικανότητα ενός ατόμου να ανταπεξέρχεται στην καθημερινότητα, η οποία όμως δεν χρειάζεται και πολλή εξυπνάδα. Πολλές φορές παίρνουμε για έξυπνο κάποιον που μιλά πολύ ή που υιοθετεί ένα γρήγορο ύφος στην επικοινωνία του ή ακόμα και κάποιον που ακολουθεί τη μόδα (ακόμα και στη φιλοσοφία υπάρχουν μόδες!) ή ίσως απλά και μόνο μπορεί να αναφέρει αποσπάσματα που έχει αποστηθίσει, ή γεγονότα που διάβασε σε κάποια εγκυκλοπαίδεια.

Και κάποιον που τα κάνει όλα αυτά τον θεωρούμε έξυπνο, χωρίς να ξέρουμε τι κάνει στην υπόλοιπη ζωή του, στις ανθρώπινες σχέσεις του ή στη δουλειά του.

Κοιτώντας γύρω μου, είναι η αλήθεια, είδα ότι αυτοί που περνιούνταν για έξυπνοι ήρθε η ώρα να φάνε τα λόγια που είχαν ξεστομίσει, που σκύβουν υπό το βάρος των λαθών τους και κάνουν ότι δεν πειράζει, τη στιγμή που κάποιοι άλλοι που περνιούνταν για χαζοί δρέπουν καρπούς μίας ζωής, αρχικά χαζής. Όσοι μας πίεζαν να μην είμαστε χαζοί, να χαρούμε τη ζωή μας και να μην είμαστε βλάκες, πνίγονται στη μοναξιά και στην απόρριψη, και λένε πράγματα όπως "πως τα κατάφερες;" σε ανθρώπους που ήταν αρκετά χαζοί ώστε να δεχτούν κάποιες απλές αλήθειες και να βάλουν τα δυνατά τους ακόμα και όταν μερικές φορές δεν είχαν και πολλή όρεξη, την ίδια στιγμή που οι έξυπνοι παρίσταναν του λόγιους πίνοντας κρασιά σε μοδάτα μπαρ.

Αυτό συμβαίνει, διότι στη ζωή μας χρειαζόμαστε πολλών ειδών ευφυΐες.

Χρειαζόμαστε την πρακτική ευφυΐα του να ξέρουμε τί συμβαίνει όταν χτυπήσουμε το δάχτυλο με το σφυρί και πόσος χρόνος χρειάζεται για να βράσεις ένα αυγό. Είναι η ευφυΐα που χρειαζόμαστε για να κάνουμε σωστά τη δουλειά μας και να επιβιώνουμε.

Χρειαζόμαστε επίσης την κοινωνική ευφυΐα που είναι απαραίτητη για να συνδεθούμε  με τους άλλους, να έχουμε τη συναίσθηση του που ανήκουμε, για να συναλλασσόμαστε με όσους συναντάμε, ή εν τέλει για να ενταχθούμε στο σύνολο, ανάλογα με τις υπόλοιπες ιδιότητές μας. Να ξέρουμε πότε να βουτηχτούμε στη λάσπη των συναναστροφών και πότε να αποσυρθούμε στο ερημητήριό μας.

Χρειαζόμαστε συναισθηματική ευφυΐα  να γνωρίζουμε τον πόνο τον δικό μας ή των άλλων. Να εμπιστευόμαστε ή να φυλαγόμαστε. Είναι το είδος της ευφυίας που σου επιτρέπει να αγαπάς και να αγαπιέσαι, να μισείς και να μισιέσαι, και τα δύο απαραίτητα για την επιβίωση και ευτυχία μας, γιατί δίχως μίσος τί αξία θα είχε η αγάπη; Και, ναι, για να μισήσεις ή να αγαπήσεις, χρειάζεσαι μυαλό.

Χρειαζόμαστε, ακόμα, την βραχυπρόθεσμη ευφυΐα για να λύνουμε προβλήματα άμεσα, αλλά και την μακροπρόθεσμη ευφυΐα για να έχουμε ένα πλάνο, μία γενική κατεύθυνση στη ζωή μας ώστε να μη χαθούμε, όχι στη συνάφεια του κόσμου που έλεγε και ο ποιητής, αλλά στην ασυνάρτητη φύση της τύχης, στην τρέλα του κόσμου που μπορεί, αν δεν προσέξεις, να σε βγάλει σε αλλόκοτα μέρη.

Χρειαζόμαστε την ακαδημαϊκή ευφυΐα ώστε να έχουμε μόρφωση και γνώσεις, αλλά χρειαζόμαστε και την ενστικτώδη ευφυΐα του να ξέρουμε πότε να την χρησιμοποιήσουμε και πότε να την αμφισβητήσουμε.

Πολύ λίγους κρίνουμε ως έχοντες όλα τα προαναφερθέντα και ειδικότερα για τον εαυτό μας θα ήταν αλαζονικό να ισχυριστούμε ότι τα έχουμε όλα. Τις περισσότερες φορές κρίνουμε ως έξυπνο κάποιον που υπερέχει σε μία ή δύο από όλες αυτές τις ευφυΐες, ενώ κάποιος που υπερέχει σε περισσότερες θα μας φανεί τόσο αλλόκοτος που δεν θα τον χαρακτηρίσουμε ως έξυπνο αλλά ως περίεργο και θα τον καταδικάσουμε σε παντοτινή μοναξιά, ή ίσως ο ίδιος αυτο-εξοριστεί μην αντέχοντας άλλο τις βλακείες μας, να ασχολούμαστε με τα ίδια ξανά και ξανά, τις εμμονές μας να τις έχουμε για αλήθειες.

Τόσο χαζοί είμαστε.