Ο τα πάντα-ελέγχων Άνθρωπος

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η αρρώστια είναι αποτέλεσμα λαθών στη διατροφή ή στη διαβίωση γενικά και για αυτό όταν ακούν ότι κάποιος αρρώστησε λένε πράγματα όπως "εμ! αφού έκανε αυτό και δεν έκανε εκείνο!" ή ίσως να φτάσουν στο σημείο να κατηγορήσουν τον άρρωστο για βλακεία.

Αν, ας πούμε, κάποιος πάθει γρίππη, τότε η μαμά μας θα μας πεί "είδες που σου έλεγα να φορέσεις ζακέτα;!" υπονοώντας ότι αν την είχαμε ακούσει δεν θα είχαμε πάθει γρίππη, το οποίο δεν είναι όλη η αλήθεια, αλλά μόνο ένα μέρος της. Με παρόμοιο τρόπο, νομίζουν οι άνθρωποι ότι αν τρώνε μόνο λαχανικά θα ζήσουν ως τα εκατό, ότι αν δεν καπνίζουν δεν θα πάθουν καρδιακό επεισόδιο, ότι αν τρώνε μόνο βιολογικά δεν θα πάθουν καρκίνο, κοκ. Για μία ακόμη φορά, όλα αυτά περιέχουν ισχυρή δόση αλήθειας, αλλά όχι όλη την αλήθεια.

Γιατί η αλήθεια είναι ότι δεν μπορείς να τα ελέγξεις όλα. Κανείς δεν μπορεί να τα ελέγξει όλα.

Ξεκίνησα με παράδειγμα τη διατροφή, οπότε θα συνεχίσω έτσι. Μπορείς να ελέγξεις το τί αέρα εισπνέεις; Μπορείς να ελέγξεις σε τί είδους πλαστικό είναι τυλιγμένο το βιολογικό προϊόν ή τί φυτοφάρμακο καταναλώνεις μαζί με τη χορτοφαγική σου δίαιτα; Ο καφές που σε τονώνει με τί χημικά είναι επεξεργασμένος ή ο σολωμός τόσα γραμμάρια ανά μερίδα πόσα βακτήρια απέκτησε ώσπου να φτάσει στο πιάτο σου; Για να τα ελέγξεις όλα αυτά, πρέπει να επενδύσεις απίστευτα ποσά ενέργειας και  χρόνου, κάτι που εκτός από κακή επένδυση αποτελεί και τον πιο αγχώδη τρόπο να ζεί κανείς τη ζωή του, σα γκόμενα σε δίαιτα, που θαρρεί ότι αν έχει δυο κιλά παραπάνω δεν θα την

...αγαπήσει κανείς.

Αντίστοιχα, νομίζουμε ότι αν καταργήσουμε τη θρησκεία θα σταματήσουν οι πόλεμοι, ότι αν έρθει ο κομμουνισμός θα είναι ο κόσμος δίκαιος (ή θα καταστραφούν όλα, ανάλογα με την κοσμοθεωρία σας) ότι αν μορφώσουμε τους άνθρωπους θα σταματήσουν να κάνουν βλακείες, ότι αν αναλύσουμε κάθε μόριο ύλης και το κάθε κενό ανάμεσα θα είμαστε σοφότεροι, κοκ.

Δεν θα γίνει έτσι.

Το ένα πράγμα που, σε τελική ανάλυση, δεν μπορούμε να ελέγξουμε είναι οι συνάνθρωποί μας και αυτό είναι κάτι που πρέπει να δεχτούμε. Ό,τι και αν κάνουμε, οι άνθρωποι θα αρρωσταίνουν, θα κάνουν βλακείες, θα βλάπτουν ο ένας τον άλλον, θα εισπράττουν τις συνέπειες όχι μόνο των δικών τους λαθών, αλλά και των λαθών των συνανθρώπων τους και δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να το σταματήσει αυτό, ούτε το πιο υψηλό ιδανικό, ούτε ο πιο εμπνευσμένος προφήτης, ούτε ο πιο καλοπροαίρετος επιστήμονας, ούτε ο πιο διορατικός πολιτικός, ούτε ο πιο ισχυρός φιλόσοφος. 

Πάρε παράδειγμα τον Χριστούλη. Είπε να μην πιστεύουμε στα είδωλα, να βοηθάμε και να μην βλάπτουμε, όλοι χειροκρότησαν και είπαν τί ωραία που τα λες, και μετά πριν περάσουν μερικά χρόνια όλοι κάνουν το ακριβώς αντίθετο, και μάλιστα στο όνομά του, και μάλιστα χρησιμοποιούν για δικαιολογία και τις λέξεις που ο ίδιος είπε !

Αν αυτό το απλό πραγματάκι είχε αυτή την τύχη, τότε τι να υποθέσει κανείς ότι θα συμβεί με λιγότερο καλοπροαίρετες ιδέες, όπως η πολιτική ή η οικονομολογία; Είναι τρομακτικό να το σκεφτεί κανείς και είναι ακόμα τρομακτικότερο ότι αυτοί που προσπαθούν να τα ελέγξουν όλα είναι αυτοί ακριβώς οι λιγότερο καλοπροαίρετοι, οι πολιτικοί, οι οικονομολόγοι, οι έμποροι, κοκ. Ήδη, πόσοι πόλεμοι και πόσοι σκοτωμοί έχουν γίνει για τον έλεγχο (που για να τον πετύχεις θέλεις χρήμα και πολιτική);

Πίσω στον παραλληλισμό με τη διατροφή/υγεία, έχω παρατηρήσει ότι αυτοί που προσπαθούν να ελέγξουν τα πάντα είναι οι πιο δυσάρεστοι τύποι, πιο ψυχαναγκαστικοί και οι πιο υστερικοί και καναδυό από αυτούς που ξέρω έχουν μισότρελο βλέμμα. Όλοι (από αυτούς που γνωρίζω) έχουν προβληματικές σχέσεις με την οικογένειά τους και μονίμως γκρινιάζουν, όχι για την οικογένειά τους αλλά για τα πάντα. Ένας από αυτούς πέθανε στα σαράντα του από ανακοπή, άλλος ένας έπαθε εγκεφαλικό στα 32 και άλλος ένας πάσχει από αυτοάνοσο. Ένας ακόμα ζεί με χάπια και άλλος ένας έχει μονίμως υπέρταση. Άλλος ένας μονίμως τσακώνεται με τον κόσμο.

Σύμπτωση;

Δεν το νομίζω.

Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι αυτή η μανία ελέγχου στο σημείο του υποχονδρισμού να αποτελεί απόρροια του φόβου που έχουν εξαιτίας κάποιου προβλήματος υγείας. Ίσως να είναι κι έτσι. Θεωρώ, όμως ότι αυτή η μανία δεν έχει ωφελήσει ούτε στο ελάχιστο τα άτομα αυτά. Άλλωστε, υπάρχουν και άνθρωποι με παρόμοια προβλήματα υγείας που δεν παρουσιάζουν την ίδια συμπεριφορά και το αντίστροφο, πολλοί προσπαθούν να ελέγξουν τα πάντα χωρίς να είναι άρρωστοι, μετράν ακόμα και το πως θα ανασαίνουν. Από τα άτομα που ανέφερα πιο πάνω μόνο το άτομο με το αυτοάνοσο πάσχει αποδεδειγμένα από κάτι ενώ το άτομο με την ανακοπή και το άτομο με το εγκεφαλικό ήταν υγιέστατα μέχρι τη στιγμή του περιστατικού τους, οπότε δεν θα ήταν παράλογο να υποθέσουμε ότι με το άγχος να τα ελέγξουν όλα ίσως επιδείνωσαν την ίδια τους την κατάσταση.

Αλλά, ποιός μπορεί να ξέρει στα σίγουρα; Ποιός θα μπορούσε να το αλλάξει αυτό;

Δεν υπάρχει τίποτα που να μπορούμε να κάνουμε εκτός από το να βοηθάμε, να ταΐζουμε τον πεινασμένο και να ποτίζουμε τον διψασμένο, να περιθάλπουμε  τον άρρωστο κι αυτό μόνο αν το ζητήσουν, γιατί για να σωθεί κάποιος πρέπει να το θέλει, γιατί αν δεν έχει συναίσθηση της κατάστασής του θα νομίζει ότι είμαστε τρελοί που θέλουν το κακό του. Έτσι είναι η φύση μας, όλοι έτσι κάνουμε, από τον ημι-αγριο που φοβάται το εμβόλιο μέχρι τον CEO που του λες να βγάλει λιγότερα φέτος.

Το μόνο που μπορούμε να ελέγξουμε είναι το τί θα κάνουμε εμείς οι ίδιοι, κι ακόμα κι αυτό, όχι πάντα.