Αντιγνωσιακή αγωγή

Μία από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά ως μαθητές είναι η αντιγνωσιακή αγωγή που παίρνουν από το σπίτι, δηλαδή μαθαίνουν να αφιερώνουν όλο τον χρόνο τους σε πράγματα που δεν αποτελούν γνωστικά όπλα.

Αν το παιδί είναι γένους θηλυκού, κορίτσι δηλαδή, τότε μαθαίνει να φοράει ωραία ρούχα, να χτενίζει τα μαλλιά της, να βάφει τα νύχια της και να κάνει μπαλέτο, ενώ οι πιο προχωρημένοι γονείς ίσως να την κατευθύνουν και προς κάποιο μουσικό όργανο. Η πιο "στυλάτη" μαμά θα δώσει και ένα βιβλίο χάρι πόττερ, αλλά ως εκεί.

Αντίστοιχα, τα αγόρια ενθαρρύνονται να ασχολούνται με τα αθλήματα, το κυνήγι, τα οχήματα και ίσως ο πιο "φιλοσοφημένος" πατέρας να δώσει και ένα μουσικό όργανο, ντράμσ ή κιθάρα.

Και ενώ όλα αυτά τα πράγματα είναι ωραία και καλά, και η ζωή μας σίγουρα θα ήταν πολύ άσχημη χωρίς αυτά, το σφάλμα εντοπίζεται στο πόση σημασία δίνουμε σε αυτά. Πολλά παιδιά δεν μπορούν να μάθουν τίποτα άλλο εκτός από αυτά: μόδα τα κορίτσια και σπορ τα αγόρια.

Δεν είναι λίγες οι φορές που για να γίνουν δεκτικά προς τη μάθηση τα παιδιά, αναγκάζονται οι δάσκαλοι να γίνονται μαθηματικοί, φιλόλογοι, ιστορικοί, κοινωνιολόγοι για να καλύψουν τα κενά στην καλλιέργεια του παιδιού.

Είχα, ας πούμε, ένα κοριτσάκι, που δεν μπορούσε να συγκρατήσει τίποτα. Ήταν πανέξυπνο, αλλά τα ξεχνούσε όλα. Το πρόβλημα ήταν και είναι ότι για να εμφανιστεί στο μάθημα ντυμένη στην τρίχα, με το νύχι φρεσκολακαρισμένο και το μαλλί με περίτεχνη κόμμωση, δεν της έμενε άλλος χρόνος ούτε νοητικός χώρος στο μυαλό για τίποτα άλλο. Το γιατί ένα 14χρόνο κορίτσι πρέπει να δείχνει σαν την μενεγάκη που την έχει περάσει όλο το μέγκα, αντέννα, άλφα και περίχωρα, δεν το καταλαβαίνω, αλλά αυτό είναι άλλης ανάρτησης θέμα.

Τέλος πάντων, το κοριτσάκι αυτό, πανέμορφο η αλήθεια, στεναχωριόταν και νόμιζε ότι ήταν χαζή. Όλο έλεγε ότι δεν μπορεί και ότι είναι αδύνατον. Της απέδειξα ότι και μπορεί και είναι δυνατόν, μέσω μίας διαδικασίας ανοίγματος μυαλού κατά την οποία της δίνω όμορφες πληροφορίες, θαυμαστές, που αφορούν τον κόσμο γύρω της. Το κοριτσάκι, έξυπνο καθώς ήταν, ανταποκρίθηκε. Μου έλεγε διαρκώς "σοβαρά κυρία;" και "δεν μου το έχει πει κανείς ποτέ αυτό" όπως όταν τους έλεγα για τις μαύρες τρύπες. Τόσα καταπληκτικά πράματα και οι γονείς της την περιόριζαν στα ρούχα....

Ή, αντίστοιχα, ένα αγοράκι πρώτης λυκείου, που δεν ήταν ικανό να απαντήσει ούτε την πιο απλή ερώτηση στα προφορικά, ούτε στα αγγλικά, ούτε στα ελληνικά. Το ρωτούσες, όπως κάνουν στις προφορικές εξετάσεις για λόουερ και προφίσιενση,  "πες μερικά λόγια για την πόλη σου" και δεν μπορούσε να αρθρώσει ούτε μία λέξη, παρά μόνο με κοιτούσε σα να του είχα ζητήσει να πετάξει. Ούτε το "ποιές ταινίες σου αρέσουν" δεν μπορούσε να απαντήσει. Δεν ήξερε τίποτα από πολιτική (όσο γίνεται σε αυτή την ηλικία) από κοινωνικά θέματα, ταξίδια, κοκ

Το μυαλό του ήταν τόσο κορεσμένο από τον αθλητισμό, που οτιδήποτε πέραν αυτού ήταν απλά άγνωστη γη, άλυτος γρίφος. Ήξερε μόνο πως προπονείται ο τάδε αθλητής και πως γυμνάζουμε τον τετρακέφαλο.Άντε να του μάθεις αγγλικά, μετά....

Το αγοράκι αυτό δεν είδε ποτέ το φως και να το περίεργο: ενώ τελικά αγγλικά έμαθε μια χαρά και λεξιλόγιο και γραμματική και απ' όλα, δεν μπορούσε να σκεφτεί και έμεινε στις εξετάσεις του γιατί δεν μπορούσε να επεξεργαστεί πληροφορίες μη-αθλητικές και ενώ είχε αποστηθίσει τις οδηγίες για την έκθεση, έλεγε ότι "δεν ξέρω τί να γράψω" γιατί δεν είχε ιδέες ούτε επιχειρήματα. Δεν ήξερε ούτε να επικοινωνεί ούτε να αλληλεπιδρά με τους γύρω του για οτιδήποτε άλλο εκτός από προπονήσεις, ακόμα και στα ελληνικά.

Ο βιαστικός αναγνώστης θα πεί κάτι όπως "το παιδί είναι προβληματικό "αλλά δεν ήταν. Αν μπορούσε να μάθει όλες τις φανέλες όλων των ποδοσφαιριστών, όλους τους προπονητές, διαιτητές, παράγοντες, όλες τις ασκήσεις για όλα τα μέρη του σώματος και όλες τις εφημερίδες, τότε αυτό σημαίνει ότι το μυαλό του είναι λειτουργικό.

Η δυσλειτουργία αφορά τον εγκλωβισμό των δυνατοτήτων του σε ένα στυλιστικό περίβλημα : "ο αθλητικός τύπος" ή "η όμορφη" αποκλείοντας όλες τις άλλες πτυχές της ζωής. Ξέχασαν οι γονείς ότι μπορεί κάποιος και  να είναι αθλητικός και να ξέρει μερικά άλλα βασικά πράγματα. Δεν θα πάθει τίποτα αν εκτός από αθλητισμό ξέρει και να σταθεί σε μία συζήτηση χωρίς να κοιτά απορημένος και να αναρωτιέται τί γίνεται τώρα.

Τί θα έπρεπε να κάνουν οι γονείς;

Δύσκολο ερώτημα.

Οι γονείς δεν είναι κακοί άνθρωποι. Κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν.

Για να αποφύγουν αυτή την αντιγνωσιακή αγωγή θα μπορούσαν να είναι οι ίδιοι πιο ανοιχτοί σε ιδέες, να διαβάζουν εφημερίδα, να ενημερώνονται και αγαπούν οι ίδιοι την γνώση. Να συζητούν ποικίλα θέματα στο σπίτι χωρίς να αποκλείουν τα παιδιά, αλά αντιθέτως να τα συμπεριλαμβάνουν στις συζητήσεις αυτές. Να ασχολούνται οι ίδιοι οι γονείς με πολλά διαφορετικά θέματα, τα κοινά, επιχειρήσεις, θεωρητικές συζητήσεις, ηθική, ιδεολογία, κοκ.

Γίνεται, θα μου πείς, να αλλάξει ο γονιός και από έτσι να γίνει αλλιώς;

Όχι, βέβαια.Κανείς δεν αλλάζει.

Θα ήταν άδικο άλλωστε.

Οι περισσότεροι γονείς τρέχουν και δεν προλαβαίνουν, να φροντίσουν ένα σωρό πράγματα, τη δουλειά, τα λεφτά το σπίτι, τον γάμο, το σόι, το αφεντικό, τους λογαριασμούς... Είναι δύσκολο να είναι κανείς πολυδιάστατος συζητητής όταν ο χρόνος και ο υποχρεώσεις πιέζουν.

Για αυτό υπάρχουμε οι δάσκαλοι.