Ρεαλισμός

Αφού ευλόγησα τα γένια μου αρκετά, είναι καιρός να κάνω το αντίστροφο, δηλαδή να αναιρέσω αυτή τη θεοποίηση του εγώ μου, όχι για κανέναν άλλο λόγο αλλά γιατί εγώ η ίδια θέλω να ξεμπερδεύω με αυτό.

Τα λάθη μου ήταν πολλά. 

Όπως πολλοί συνάδελφοι πριν και μετά από εμένα, μπήκα στο επάγγελμα χωρίς τυπικά προσόντα. Τα αγγλικά μου ήταν πάντα καλά, αλλά δεν είχα καμμία παιδαγωγική προετοιμασία, ούτε κανένα άλλο προσόν, εκτός από μία γενικώς και αορίστως καλή προαίρεση, μία αγάπη για τα παιδιά και, ίσως, κάποια συναισθηματική νοημοσύνη, κάτι που οι περισσότεροι δεν αναγνωρίζουν ως υπαρκτό προσόν αλλά αφηρημένη αρλούμπα, και πιθανώς να έχουν δίκιο.

Ένα λάθος που κάνω είναι το χιούμορ. Όπως όλοι ξέρετε, δεν έχω χιούμορ. Αυτό που για εμένα είναι ξεκαρδιστικό, οι άλλοι το βρίσκουν ανόητο, άσκοπο, άστοχο, ακόμα και ειρωνικό ή κυνικό. Συχνά το χιούμορ μου είναι βαθειά δηκτικό, αν και οι προθέσεις μου δεν είναι τέτοιες. Σε κάποιο φιλικό σπίτι, ας πούμε, επαινούσαμε όλοι τη μαγειρική της οικοδέσποινας, η οποία ήταν πραγματικά καλή και ήταν ειλικρινείς οι έπαινοί μας. Τότε, για κάποιο λόγο που μόνο εγώ καταλαβαίνω, όταν είπε ο σύζυξ  "Είναι εξαιρετικό το κοτόπουλο" θεώρησα αστείο να πω "Ναι, πράγματι. Βέβαια, σαν το δικό μου, όμως δεν είναι...!" και περίμενα να ξεκαρδιστούν όλοι στα γέλια, πράγμα που φυσικά δεν έγινε. Αντί αυτού έπεσε μία παγωμάρα στο τραπέζι και όλοι κοιτιόντουσαν σαστισμένοι, μέχρι που αναγκάστηκα να βεβαιώσω πολλάκις ότι ήταν χιούμορ και ότι έκανα αστείο, και ότι είμαι ηλίθια, και ότι το κρασί έφταιγε και ότι το φαγητό ήταν καταπληκτικό και ότι ήταν απλά ένα αποτυχημένο αστείο. Ακόμα και τώρα, όμως, εμένα μου φαίνεται αστείο και γελάω από μέσα μου όταν το σκέφτομαι και ότι οι άλλοι ήταν ανασφαλείς, για να μην το εκτιμήσουν. Όπως και να έχει, από καιρό έχω καταλήξει στην εξής στρατηγική: είτε που δεν λέω αστείο, είτε που μετά σπεύδω να εξηγήσω ¨αστείο είναι" για να χαλαρώσουν οι φίλοι μου ή οι μαθητές μου, αν και μέσα την αίθουσα το αποφεύγω όπως ο διάολος το λιβάνι. Μέσα στην αίθουσα, το μόνο  που επιτρέπω είναι να γελάω με αυτά που λένε τα παιδάκια και τίποτα άλλο.

Κάτι άλλο που κάνει τη ζωή μου δύσκολη είναι ότι η δική μου πραγματικότητα είναι πολύ συχνά διαφορετική από των συνανθρώπων μου. Όχι πολύ. Αρκεί όμως διαφορά ενός δέκατου της μοίρας στην οπτική γωνία για να φέρει τριγμούς στις σχέσεις και ανεπιθύμητες διενέξεις σε προσωπικό ή επαγγελματικό επίπεδο. Για παράδειγμα, συζητούσα με συγγενικό και πολύ αγαπητό άρρενα για τις γυναίκες, με τις γνωστές στερεοτυπικές αναφορές, είναι όλες ίδιες και τα λοιπά. Αφού καταλήξαμε ότι είναι όλες ίδιες, ότι καμμία δεν κάνει για σοβαρή σχέση και ότι όλες ζητούν ένα μακρόστενο ή ένα γεμάτο, του είπα το εξής, νομίζοντας ότι είναι αστείο "Αφού εσύ τις αλλάζεις σαν τα πουκάμισα για να κάνεις το κέφι σου, τί τις θες τις σοβαρές;" ή κάτι τέτοιο, δεν θυμάμαι καλά. Τώρα, το πρόσωπο αυτό είναι δημοφιλές στις γυναίκες και πολύ τραβηχτικό, όπως δείχνουν οι στατιστικές, αλλά αυτή την κουβέντα την πήρε στραβά και νόμισε ότι τον έκρινα, ότι το είπα με κακή προαίρεση. Ίσως για αυτό να φταίει το γεγονός ότι για τον εαυτό μου έχω επιλέξει τη μονογαμία και συνήθως τους μονογαμικούς τους έχουν οι πολυγαμικοί για αρτηριοσκληρωτικούς, ξυνομούρηδες γερο-ξεκούτηδες. Δεν νιώθω έτσι. Δε μου κακοφαίνεται που άλλιο άνθρωποι ζουν αλλιώς τη ζωή τους και μάλιστα οι περισσότεροι φίλοι μου δεν είναι σαν εμένα. Στην πλειοψηφεία τους οι φίλοι μου είναι ανύπαντροι, διαζευγμένοι, πολυσχεσίτες ή και μοιχοί, με την παλιομοδίτικη έννοια. Όταν είπα "τις αλλάζεις σαν τα πουκάμισα για να κάνεις το κέφι σου" σε καμμία περίπτωση δεν εννοούσα "σε θεωρώ άνθρωπο χαμηλών ηθών" αλλά προφανώς αυτό κατάλαβε. Γελούσα όταν το είπα, οπότε ίσως νόμιζε ότι τον ειρωνεύτηκα, κιόλας. Αλλά αφού είναι δημοφιλής, γιατί να το πάρει στραβά; Εγώ δεν το είπα σαν κακό αλλά σαν αντικειμενικό,πραγματικό γεγονός. Όμως ο καυγάς που ξέσπασε ήταν τρικούβερτος, έφτασε να συμπαρασύρει οικογένειες, παρελθόν, μέλλον και προσβολές, για να καταλήξουμε με αυτό το αγαπημένο πρόσωπο να μη μιλιόμαστε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό, και πολλά άλλα περιστατικά σαν αυτό, με έκαναν, όχι να σκέφτομαι, γιατί στα δικά μου μάτια εξακολουθώ να έχω δίκιο, αλλά να λέω ένα απλό "αλήθεια, ε;" που ακόμα και αυτό πολλές φορές μέσα στην απλότητά του κάνει τους ανθρώπους να απολογούνται για κάτι που δεν τους καταλόγισα ποτέ. 

Αυτό το κουσούρι δε βοηθά καθόλου στο επάγγελμά μου, γιατί τόσο τα παιδιά που είναι ευαίσθητα σαν το φύλλο της παπαρούνας όσο και οι γονείς που έχουν κι αυτοί τα δικά τους, δεν έχουν καιρό για εξηγήσεις. Θέλουν απλά να γίνει η δουλειά τους, σωστά. Και ένας επικοινωνιακά ανεπαρκής δάσκαλος, δεν είναι αυτό που θέλουν αυτή τη στιγμή να διαχειριστούν.

Η τελειομανία σε , κατά τους άλλους, λάθος πράγματα. Για εμένα οι προτεραιότητές μου είναι μια χαρά και δεν έχω κανένα πρόβλημα με αυτές. Οι περισσότεροι συνάνθρωποι στο περιβάλλον μου όμως, βλέπουν διαφορετικά το ζήτημα. Δεν το δέχομαι, γιατί μέχρι τώρα ό,τι ήθελα να κάνω το έκανα χωρίς πολλά προβλήματα, αλλά πολλές φορές με κοιτούν λες και μόλις βγήκα από διαστημόπλοιο. Όταν άφηνα τα παιδιά να παίζουν στις λάσπες, οι άλλες μαμάδες με κοιτούσαν με φρίκη, αλλά δεν μπορούσα σε καμμία περίπτωση να τις πείσω ότι η ελεύθερη δραστηριότητα στη φύση, παρόλη την ατσαλιά, είναι απαραίτητη για την ψυχική υγεία και ότι εφόσον μετά θα πάμε σε ένα καθαρό σπίτι να απαλλαγούμε από τη βρώμα,  δεν θέτει σε κίνδυνο την υγεία τους. Τους τα έλεγα, μου απαντούσαν το τυπικό "ναι, ναι. σωστά τα λες" αλλά κουνώντας συγκαταβατικά το κεφάλι, σα να μου έλεγαν "δε μπας καλά, κοπέλα μου". Στις σχέσεις μου, είμαι επίσης τελειομανής, αλλά όχι με την έννοια που προβάλλεται στο σινεμά. Δε με ενδιαφέρει να είναι "ο ιδανικός για εμένα" σύντροφος, φίλος ή συγγενής. Με ενδιαφέρει ο ψυχισμός του άλλου ανθρώπου να είναι συμβατός με τον δικό μου, έστω και αν διαφωνούμε σε κάποια πράγματα ή ζούμε διαφορετικές ζωές. Η ιδανική συζήτηση, για εμένα, δεν είναι μία κατά την οποία συμφωνούμε σε όλα και αναλύουμε όλους τους λόγους για τους οποίους είμαστε και οι δύο σωστοί, αλλά μία κατά την οποία διαφωνούμε και ο ένας παραθέτει την άποψή του στον άλλον, όπως με τον Μάνο. Πολύ μου αρέσουν οι συζητήσεις με τον Μάνο. Αυτό οι περισσότεροι δεν το κάνουν. Διαλέγουν για τη ζωή τους σύντροφους, φίλους ή συγγενείς με τυπικά προσόντα, όπως επιτυχία, επάγγελμα, κορμί, ομάδα στο ποδόσφαιρο, γούστο στη διακόσμηση ή περιουσία. Βασικά, τους ανθρώπους που θεωρούνται "τέλειοι" τους βρίσκω τις περισσότερες φορές απίστευτα βαρετούς και οι περισσότεροι φίλοι μου είναι, όπως είπα ήδη, διαφορετικοί από εμένα. Μη φανταστείτε, φυσικά ότι έχω στρατιές φίλων. Τρείς είναι, και μάλιστα τους βλέπω στη χάση και στη φέξη.

Αυτό που κάνει τη συμβίωση μαζί μου δύσκολη όμως, εκτός από τις περιόδους απομόνωσης που συχνά έχω ανάγκη, είναι το γεγονός ότι δε λέω στους ανθρώπους τί να κάνουν. Αυτό, εκ πρώτης αναγνώσεως, θα φανεί καλό και θα πείτε "μπράβο, αυτό θέλω κι εγώ, να είμαι ελεύθερος στη σχέση μου". Αμ, δε!

Αν παρατηρήσετε τον περίγυρό σας, θα δείτε ότι όλοι σας λένε τι να κάνετε, από τα αφεντικά ή τους πελάτες σας, μέχρι τη μαμά σας ή το αμόρε σας και τον κολλητό σας. Ο αριθμός των προστακτικών που ακούμε καθημερινά είναι απίστευτος. Οι μόνες προστακτικές που βγαίνουν από το δικό μου στόμα είναι με τη μορφή πρακτικών οδηγιών, όπως "ο υποθετικός λόγος σχηματίζεται έτσι" ή "άναψε το θερμοσίφωνα". Ποτέ δε μέτρησα τις μπουκιές ούτε του σύζυγου, ούτε κανενός άλλου. Ποτέ δεν είπα σε κανέναν "χώρισέ τον" ή "πες του αυτό" παρά μόνο σαν ένα από τα τρομερά μου αστεία. Δυστυχώς, όμως οι άνθρωποι νιώθουν ασφάλεια όταν τους διατάζεις, γιατί ακολουθώντας τη διαταγή δεν έχουν ευθύνη. Όταν γίνει λάθος θέλουν να λένε "αφού εσύ μου είπες!" και να ξεμπερδεύουν. Μη δίνοντας διαταγές, αφήνεις την ευθύνη πάνω στον άλλον. Για εμένα δεν είναι κάτι που κάνω συνειδητά ούτε κάποια τακτική, αλλά απλά μέρος της προσωπικότητάς μου: έτσι μου βγαίνει. Οι άλλοι, όμως, αντί για ελευθερία νιώθουν μαζί μου μεγάλη ανασφάλεια και φεύγουν. Ίσως νιώθουν πως δε με νοιάζει ή ότι αδιαφορώ, ότι είμαι σκληρή. Δεν είναι έτσι. Απλά χαίρομαι όταν οι άνθρωποι κάνουν αυτό που γουστάρουν. Συγκεκριμένα, τους ανθρώπους που ακολουθούν τη συμβουλή μου ή ζητούν την έγκρισή μου, τους θεωρώ βαρετούς, ανασφαλείς και αναξιόπιστους αφού βασίζουν τη δράση τους όχι σε δικό τους κριτήριο αλλά σε όποιον τύχει να τους δώσει  μία συμβουλή την κάθε στιγμή.

Ανάλογα, εκείνους που μου δίνουν προσωπικές συμβουλές τους βλέπω με επιφύλαξη. Αναγνωρίζω την καλή τους προαίρεση, το γεγονός ότι ανησυχούν για εμένα, αλλά βλέπω με καχυποψία το γεγονός ότι δεν αναγνωρίζουν τη διαφορετικότητά μου και θέλουν να κάνω ό,τι και αυτοί. Αρκετοί από αυτούς είναι άνθρωποι χωρίς κρίση που όταν λένε "σωστό" εννοούν "αυτό που είπε κάποιος" και αντί για γνώμη έχουν προκαταλήψεις, ή τουλάχιστον έτσι τους κατηγοριοποιώ για να έχω άλλοθι να κάνω του κεφαλιού μου.

Σαν συνέπεια αυτού, όποιος ζητάει τη γνώμη μου, δεν περνάει καλά. Αρχικά να λέω τα προφανή και αυτά που όλοι ξέρουμε και περιμένουμε να ακούσουμε. Σχεδόν πάντα, ο άνθρωπος αυτός θα φέρει τις λογικές για αυτόν αντιρρήσεις, οπότε θα δώσω την αμέσως λογικότερη συμβουλή και όταν αυτό απορριφθεί με τον ίδιο  τρόπο, τότε δίνω πιο ευφάνταστες εναλλακτικές, για να καταλήξω στις πιο εξωφρενικές ιδέες, γιατί για εμένα τα πάντα αποτελούν εναλλακτικές και μέρος της πραγματικότητας. Στα αλήθεια πιστεύω ότι αυτές οι εξωφρενικές ιδέες θα ωφελήσουν αυτό το άτομο, αν τις τολμήσει. Αλλά ο άνθρωπος φεύγει απηυδησμένος από τις αηδίες μου για να κάνει τελικά αυτό που είχε αρχικά στο μυαλό του να πράξει, μένοντας με την εντύπωση ότι δεν στέκω καθόλου καλά τα λογικά μου. 

Μετά από όλα αυτά, όπως καταλαβαίνετε, ο σύζυξ αξίζει παράσημο ανδρείας ενώ μαθητές και τα παιδιά μου αξίζει να εορτάζονται ως οσιομάρτυρες για αυτά που περνάνε στα χέρια μου καθημερινά, οι δε φίλοι μου αξίζουν το βραβεία της αγίας Τερέζας απλά και μόνο επειδή ανέχονται το χιούμορ και τις θεωρίες μου.

Σαν δικαιολογία έχω το εξής: αν τους κάνω τη ζωή ποδήλατο, η πραγματικότητα θα είναι για αυτούς παιχνιδάκι....

Δεν υπάρχει σωτηρία.