Το πρόβλημά μου

Σαν μαθήτρια δεν μελέτησα ποτέ τίποτα. Είχα όμως ενδιαφέρον για πολλά πράγματα και μου άρεσε το διάβασμα και πολύ συχνά διάβαζα τα παρακάτω κεφάλαια της ιστορίας ή της γεωγραφίας από περιέργεια, αλλά ποτέ μα ποτέ δεν αποστήθισα κείμενο. Έτσι οι βαθμοί μου ήταν πάντα μέτριοι, ένα γεγονός με το οποίο είχα συμβιβαστεί από νωρίς. Ήταν επιλογή μου, από νωρίς. Από την τρίτη δημοτικού είχα αποφασίσει ότι απλά δεν μπορούσα να το κάνω αυτό και μάθαινα με τον δικό μου τρόπο, με το δικό μου ρυθμό και οι δασκάλες μου έβαζαν βαθμούς μόνο επειδή ήμουν ξανθούλικο και ήσυχο. Που να ήξεραν τί κάθαρμα ήμουν και πόσο χαζές τις έβλεπα για αυτόν τον βαθμό...

Σαν δασκάλα, τώρα, ζητάω από τα παιδιά να μελετούν και το βρίσκω πολύ άδικο, διότι εγώ έριχνα μία ανάγνωση και ήταν αρκετό, ενώ από αυτά ζητάω να κάθονται να παπαγαλίζουν. Αλλά είναι το ζήτημα πιο πολύπλοκο από αυτό.

Καταρχάς έχουν ήδη συνηθίσει στη νοοτροπία της αποστήθισης, τόσο που για να τους μάθεις κάτι άλλο πρέπει να τους κάνεις ολικό φορμάτ στον εγκέφαλο, κάτι που παίρνει πολύ καιρό και ο καιρός είναι χρήμα όπως όλοι ξέρουμε, ειδικά στην διδασκαλική πραγματικότητα. Ακόμα και αν το προσπαθήσεις, όμως, το υπόλοιπο σύστημα τριγύρω σε πολεμά: στα δημοτικά, στα γυμνάσια και στα λύκεια, αν δεν αποστηθίσεις, οι γνώσεις σου δεν είναι έγκυρες.

Είναι δύσκολο. Δεν κρίνω τους καθηγητές και τους δασκάλους γιατί οι συνθήκες στις οποίες δουλεύουν απέχουν έτη φωτός, όχι από τις σωστές, αλλά από τις έστω και με το ζόρι ανεκτές. Μαζική παιδεία ίσον μαζικοποίηση παιδικών ψυχών και αυτό είναι κάτι που το σύστημα απλά δεν μπορεί να καλύψει με άλλον τρόπο.

Η ουσία παραμένει ότι τα παιδιά πρέπει να περνούν όλο το πρωί στο σχολείο και όλο το απόγευμα στα φροντιστήρια για να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις του σχολείου. Δεν είναι οι απαιτήσεις πολλές. Το σχολείο είναι λίγο. Αν το σχολείο έκανε σωστά τη δουλειά του, εγώ θα ήμουν αχρείαστη.

Ωστόσο, μετά από όλα αυτά, έρχονται σε εμένα να τους μάθω αγγλικά που κατά κύριο λόγο είναι ζήτημα λεξιλογίου, άρα θέλει και πάλι μελέτη και αποστήθιση. Και ενώ στο σχολείο διδάσκονται ένα σωρό φανταστικά πράγματα, όπως γεωγραφία, φυσική, ιστορία, μαθηματικά και γλώσσα, που σε τελική ανάλυση μπορείς να εκφράσεις και με δικά σου λόγια, σε εμένα έχουν ένα πράγμα να κάνουν μόνο: να μελετήσουν το λεξιλόγιο. Όπως είναι προφανές, δεν μπορώ να μην τους ζητήσω να το μάθουν.

Προσπαθώ με άλλα κόλπα να δημιουργήσω συσχετισμούς για να το θυμούνται ευκολότερα, να τους κάνω δραστηριότητες και προφορικά και λογοπαίγνια και αναπαραστάσεις. Το αγαπημένο μου είναι όταν τους εξηγώ της προέλευση κάποιας λέξης, από τα ελληνικά, τα λατινικά ή κάποια άλλη εξωτική γλώσσα, όταν αυτή την προέλευση την συνδέω με άλλες λέξεις που χρησιμοποιούν χωρίς να ξέρουν την προέλευση της.

Είναι κάποια παιδάκια που έχουν αυτή την ικανότητα, να συγκρατούν την ύλη με μία ματιά. Δεν είναι ζήτημα εξυπνάδας, αλλά ζήτημα συνήθειας, δηλαδή το πως έχουν συνηθίσει να εισπράττουν τον κόσμο γύρω τους. Έχει σχέση με το πως ανταποκρίνονται στα ερεθίσματα γενικότερα  και δυστυχώς αυτό, αν δε γίνει σωστά σε εξαιρετικά μικρή ηλικία, δύσκολα διορθώνεται αργότερα. Και είναι πολύ κρίμα γιατί τα παιδιά από τη φύση τους γεννιούνται με την περιέργεια να δουν τί γίνεται στον κόσμο αλλά οι γονείς από την αγωνία τους τα περιορίζουν, νομίζοντας ότι έτσι θα είναι ασφαλή. Δεν είναι η περιέργεια που πρέπει να περιορίσουμε, σαν γονείς ή δάσκαλοι, αλλά τους φόβους μας. Πρέπει να είμαστε υπομονετικοί και ψύχραιμοι.

Αντί να πούμε στο παιδί μας όλο πανικό "Μην το κάνεις!",  να του δείξουμε πως να το κάνει σωστά, ξανά και ξανά και ξανά, μέχρι να ικανοποιηθεί  η περιέργειά του και να μπορεί να λειτουργήσει αυτόνομα.

Αυτοί οι περιορισμοί που θέτουν οι γονείς από πολύ μικρή ηλικία τα συνοδεύουν σε όλη τους τη ζωή. Μεγαλώνουν νιώθοντας ότι ορισμένα πράγματα είναι μόνο για άλλους, για τους έξυπνους ή ακόμα ότι δεν πρέπει να ξεφεύγουν από ορισμένες γραμμές. Έχω παιδί που δεν έχει ρωτήσει ποτέ ούτε μια ερώτηση. Πόσες στρεβλώσεις έχει υποστεί το μυαλουδάκι του....

Και μου έρχεται ο Αλέξανδρος, μετά από επτά ώρες στο λύκειο και άλλες πέντε ώρες στα φροντιστήρια να του πω για το βοκάμπιουλαρι, δυό σελίδες μπρος-πίσω. Τι να τον κάνω εγώ τώρα; Να του βάλω τις φωνές; Να του εξηγήσω τί δυσκολίες θα βρεί αργότερα στη ζωή του;Να του μαυρίσω την ψυχή με πράγματα που ξέρω πολύ καλά ότι έχει ακούσει χίλιες φορές από χίλια σστόματα και για αυτό τα έχει γραμμένα εκεί που δεν βλέπει ο ήλιος;

Του κάνω τον γελωτοποιό μήπως και δε με μισήσει και αντί να με ακούει πάρει των ομματιών του και με διαολοστείλει κι εμένα και το σύστημα και τη γνώση και όλα.