Κανονικά θα έπρεπε γιατί η λειτουργία της πίστης δρα με τον ίδιο τρόπο στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Αν πιστεύεις στο θεό βλέπεις παντού τον θεό, αν πιστεύεις στην επιστήμη βλέπεις παντού την επιστήμη και κάποιος αρχαίος έβλεπε παντού αριθμούς, ενώ κάποιος άλλοε έβλεπε τα πάντα σαν ένα ποτάμι που ρέει, πίστευε στην αλλαγή και έβλεπε παντού την αλλαγή.
Ας κάνουμε ένα πείραμα. Βάλτε ένα βίντεο στο γιουτιούμπ σε γλώσσα άγνωστη για εσάς. Προφανώς, δεν θα καταλάβετε τίποτα Μετά, ψάξτε και βρείτε, πάλι από το διαδίκτυο, το πως προφέρεται μία κοινή λέξη, όπως "είναι" ή "έχει" και ξανα-ακούστε το βίντεο. Το σίγουρο είναι πως θα μπορέσετε να εντοπίσετε και να αναγνωρίσετε αυτή τη λέξη τουλάχιστον κάποιες από τις φορές που θα αναφερθεί. Τί μας δείχνει αυτό; Μας δείχνει πως καταλαβαίνουμε και αναγνωρίζουμε αυτό που ήδη ξέρουμε. Το παντελώς άγνωστο μας διαφεύγει.
Έτσι γίνεται και με τις πεποιθήσεις μας. Μας πείθει αυτό που ήδη πιστεύουμε και τα άλλα μας φαίνονται κορακίστικα, για αυτό και όλες οι συζητήσεις μας δεν έχουν νόημα ή σκοπό, αλλά περισσότερο γίνονται για να ξαναπείσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό, ή για να περάσει η ώρα, ή για τη χαρά της επικοινωνίας ή για να ρίξουμε τον άλλον συνάνθρωπο στο κρεβάτι, παρά για οτιδήποτε άλλο.
Τώρα, για τα θρησκευτικά στο σχολείο, ή για τα αρχαία φυσικά, είναι και πάλι το ίδιο ερώτημα που προκύπτει ξανά και ξανά: το γεγονός ότι οι άνθρωποι κάνουν ηλιθιότητες, είναι αρκετό για τους ρίξουμε στον κοινωνικό καιάδα της υποβαθμισμένης διαβίωσης;
Και ερωτώ: ποιό μάθημα διδάσκεται σωστά; Ούτε καν τα μαθηματικά δεν δίνονται με τον σωστό τρόπο στα περισσότερα σχολεία και από όλο το μεγαλείο της φιλοσοφίας που βρίσκεται πίσω από τους αριθμούς, οι μαθητές μας μαθαίνουν μόνο τα μπακαλίστικα και μάλιστα τα στρυφνά και παντελώς άχρηστα μπακαλίστικα, διότι εγώ πού θα τα χρειαστώ τα ολοκληρώματα κυρία μου που με έπρηξες στα εντεκάρια τρία ολόκληρα χρόνια; Σημαίνει, όμως αυτό πως πρέπει να καταργηθούν τα μαθηματικά; Όχι, βέβαια!
Το γεγονός πως τα αρχαία διδάσκονται όχι με την σωστή μέθοδο, αλλά περισσότερο σαν αποστήθιση τύπων και ψυχαναγκασμός και βάσανο, τόσο που αντί για την μεγαλειώδη απλότητα εκείνης της γλώσσας, τα παιδιά να μένον με μία αίσθηση σκόνης και ματαιότητας, δε σημαίνει πως πρέπει να καταργηθούν τα αρχαία αλλά ότι πρέπει να αλλάξει ο τρόπος διδασκαλίας τους προς το αποτελεσματικότερο και προς το δημιουργικότερο. Γιατί είναι πολύ κρίμα να μην ξέρει το παιδί, ανεξαρτήτου εθνικότητος, τη λογική αυτής της γλώσσας και τις ρίζες των πάντων όσων λέμε.
Και για όσους θαρρούν πως για όλα τα κακά του κόσμου φταίει η θρησκεία, θα ήθελα να επισημάνω το πικρό γεγονός πως οι άνθρωποι δε χρειάζονται τη θρησκεία για κάνουν ηλιθιότητες. Οι άνθρωποι, μέσα στην αδυναμία τους, γίνονται μικρόψυχοι, ζηλιάρηδες, άπληστοι, εγωπαθείς και σκληροί. Αυτό δεν το άλλαξε ποτέ κανείς. Οι θρησκείες έδωσαν σε δύσκολους καιρούς λύσεις σε τρομακτικά προβλήματα, όπως πως να μην πεθάνεις από πείνα και πως να μην πάθεις αφροδίσια νοσήματα και πως να μην σκοτώσεις τον διπλανό σου για μία σαχλαμάρα. Όλα αυτά, μέσα στην ατέλειά τους, ήταν επιτεύγματα ασύλληπτου μεγέθους, ειδικά αν σκεφτούμε πως εκείνο τον καιρό δεν υπήρχε σαπούνι, εμβόλια, αντισύλληψη, σχολείο, νερό στα σπίτια, ούτε ζάχαρη, ούτε καφές, ούτε σοκολάτα, ούτε μουσικούλα να ξεδίνεις όταν έχεις σεκλέτια. Είναι απίστευτα αλαζονική η στάση των τωρινών ανθρώπων, και είναι τρομακτικό το πόσο χειρότεροι από τους προγόνους μας θα ήμασταν χωρίς τα προαναφερθέντα προνόμια.
Σε αυτό το σημείο, θέλω για πολλοστή φορά να κάνω το διαχωρισμό ανάμεσα στην Εκκλησία και την θρησκεία. Θρησκεία, για εμένα, είναι η πνευματικότητα και οι αξίες που έχει μέσα του κάθε άνθρωπος, ανεξάρτητα από το αν δηλώνει πιστός, άπιστος, αγνωστικιστής, κοκ. Αυτό που έχει μέσα του και κατευθύνει τη σκέψη και τις πράξεις του, είναι πίστη. Σε αυτή την πίστη, που κρατάει τον κάθε έναν από εμάς όρθιο και μας δίνει την ακλόνητη πίστη ότι όλα θα πάνε καλά, εγώ έχω ακλόνητη πίστη και πιστεύω πως αν ο κάθε άνθρωπος έχει κάτι αγαθό μέσα του, τότε είναι για όλους καλύτερα.
Για την Εκκλησία, που είναι η συστηματοποίηση της σκέψης, δεν τρέφω καμμία εκτίμηση γιατί, όπως όλα τα συστήματα, είναι απλά για τους τύπους κι ουσία μηδέν. Δεν μπορείς να συστηματοποιήσεις την σκέψη. Πληρώνουν τους χοντρούς γέρους για να λένε κοινοτυπίες, και μετά πάνε και τρώνε από τα παγκάρια, ανταλλάσσουν λίμνες με τους Καραμανλήδες, δίνουν άφεση στους πλανητάρχες και στέλνουν τους ανθρώπους να σκοτώνονται για να βγάζουν αυτοί λεφτάκια. Δεν είναι μόνο οι υπάλληλοι των εκκλησιών, όμως, έτσι. Είναι όλοι: οι δυ, οι πολιτικοί, οι επιχειρηματίες, οι λαθρέμποροι, οι πατριδοκάπηλοι, οι ιδεοκάπηλοι, οι καλλιτέχνες, οι συνδικαλιστές, οι δικηγόροι, οι εφοριακοί, όλοι, όλοι παντού.
Απλά, σαν παιδιά που πίστευαν στον αηβασίλη, περιμένουμε περισσότερα από τους υπάλληλους των εκκλησιών και όταν αποδεικνύονται μη-θεϊκοί, τότε λέμε πως δεν υπάρχουν.
Για αυτό λέω το εξής: όπως τα αρχαία, έτσι και η θρησκεία, δεν ευθύνονται για όλα τα κακά του κόσμου, ούτε αν καταργηθούν θα βελτιωθεί τίποτα. Τα αρχαία αποτελούν ένα νοητικό εργαλείο που μπορεί μεν να αφορά τη γλώσσα αλλά στην ουσία είναι για το νού ό,τι είναι για το σώμα το γυμναστήριο: ένα απίστευτο πάρε-δώσε ανάμεσα στον άνθρωπο και τον κόσμο και αυτό γιατί τα κείμενα των αρχαίων διαθέτουν τέτοιο εύρος θεματολογίας και μεθόδων που το μυαλό αναγκάζεται να ξυπνήσει μόνο και μόνο για να χειριστεί το συντακτικό, πόσο μάλλον για να καταγράψει τα νοήματα. Προσωπικά, τα αρχαία ήταν για εμένα σα να έπινα καφέ.
Η θρησκεία, αν είναι να διδάσκεται όπως γίνεται τώρα στα σχολεία, σαν μία παπαγαλίστικη κατήχηση, τότε σίγουρα είναι επιζήμια για όλους, αλλά κυρίως για την ίδια τη θρησκεία: τη βαριούνται όλοι και στο τέλος θα κλείσει το μαγαζάκι, αν μη τι άλλο επειδή διαστρέβλωσε την πραγματική θρησκεία, και από πνευματική αναζήτηση την έκανε πολιτική σκοπιμότητα.
Ο Χριστός είπε στους ανθρώπους "μην σκοτώνετε" κι αυτοί ενώ το άκουσαν, πήγαν κι έσφαξαν ένα σωρό κόσμο. Φταίει η θρησκεία ή μήπως η οργανωμένη Εκκλησία; Ο Χριστός είπε"μην νοιάζεστε για τα ρούχα" και οι άνθρωποι έκαναν σκλάβους τους ασιάτες για να πουλάνε μούρη με τα πόλο. Ο Χριστός είπε μην νοιάζεστε για το φαΐ" και οι άνθρωποι έγιναν παχύσαρκοι που βλέπουν εκπομπές μαγειρικής τρώγοντας γαριδάκια. Ο Χριστός είπε "συγχώρεσε τον διπλανό σου" κι εμείς σκοτωνόμαστε για τα λεφτά. Ο Χριστός είπε "Βοηθάτε!" κι οι άνθρωποι παίρνουν τα σπίτια των φτωχών για πέντε ψωρολεφτά στον αργυραμοιβό. Δε φταίει, λοιπόν η θρησκεία, αλλά η ανθρώπινη αδυναμία.
Για εμένα όμως η θρησκεία είναι κάτι που δε μου δίνει ούτε η τέχνη ούτε η επιστήμη ούτε η γνώση ούτε η ευμάρεια. Μου δίνει ψυχική ανάπαυση. Η επιστήμη, παρά τα δίκια της, φορτώνει τον άνθρωπο με έγνοιες και ευθύνες, χωρίς να δίνει σε αντάλλαγμα τίποτα εκτός από επιπλέον σκοτούρες και επιπλέον ευθύνες. Τη χρειαζόμαστε για να μην πεθαίνουμε από αρρώστιες, αλλά η ψυχή του ανθρώπου χρειάζεται και ανάπαυση, χρειάζεται ηρεμία και γλύκα, κι όχι όλην ώρα να τα μετράμε όλα με τον χάρακα, "τρία κιλά ξεκούραση, συν πέντε εκατοστά φαγητό, μείον δύο λίτρα εξυπνάδα, ίσον πέντε κιλά ζωή".
Η θρησκεία, παρόλο που απέτυχε στο να ακολουθήσει τα κοινωνικά και τεχνολογικά βήματα της ανθρωπότητας, ακόμα μέχρι και σήμερα συνεχίζει να δίνει ψυχική ανακούφιση, όπως δεν έχει καταφέρει να δώσει ούτε η ψυχολογία, ούτε η κοινωνιολογία, ούτε καμμία άλλη ανθρωπιστική ή μη επιστήμη. Και ξαναλέω: όχι η Εκκλησία. Η θρησκεία, δηλαδή, οπως έλεγα και παραπάνω, το τί έχει ο καθένας μέσα στην ψυχή του
.
Άρα, αν είναι ο άνθρωπος ηλίθιος, για αυτόν και για εμάς η μόνη ελπίδα είναι να τον βοηθήσουμε, διότι εκτός από ο ένας τον άλλον, τίποτα άλλο δεν έχουμε στα αλήθεια.
Ας κάνουμε ένα πείραμα. Βάλτε ένα βίντεο στο γιουτιούμπ σε γλώσσα άγνωστη για εσάς. Προφανώς, δεν θα καταλάβετε τίποτα Μετά, ψάξτε και βρείτε, πάλι από το διαδίκτυο, το πως προφέρεται μία κοινή λέξη, όπως "είναι" ή "έχει" και ξανα-ακούστε το βίντεο. Το σίγουρο είναι πως θα μπορέσετε να εντοπίσετε και να αναγνωρίσετε αυτή τη λέξη τουλάχιστον κάποιες από τις φορές που θα αναφερθεί. Τί μας δείχνει αυτό; Μας δείχνει πως καταλαβαίνουμε και αναγνωρίζουμε αυτό που ήδη ξέρουμε. Το παντελώς άγνωστο μας διαφεύγει.
Έτσι γίνεται και με τις πεποιθήσεις μας. Μας πείθει αυτό που ήδη πιστεύουμε και τα άλλα μας φαίνονται κορακίστικα, για αυτό και όλες οι συζητήσεις μας δεν έχουν νόημα ή σκοπό, αλλά περισσότερο γίνονται για να ξαναπείσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό, ή για να περάσει η ώρα, ή για τη χαρά της επικοινωνίας ή για να ρίξουμε τον άλλον συνάνθρωπο στο κρεβάτι, παρά για οτιδήποτε άλλο.
Τώρα, για τα θρησκευτικά στο σχολείο, ή για τα αρχαία φυσικά, είναι και πάλι το ίδιο ερώτημα που προκύπτει ξανά και ξανά: το γεγονός ότι οι άνθρωποι κάνουν ηλιθιότητες, είναι αρκετό για τους ρίξουμε στον κοινωνικό καιάδα της υποβαθμισμένης διαβίωσης;
Και ερωτώ: ποιό μάθημα διδάσκεται σωστά; Ούτε καν τα μαθηματικά δεν δίνονται με τον σωστό τρόπο στα περισσότερα σχολεία και από όλο το μεγαλείο της φιλοσοφίας που βρίσκεται πίσω από τους αριθμούς, οι μαθητές μας μαθαίνουν μόνο τα μπακαλίστικα και μάλιστα τα στρυφνά και παντελώς άχρηστα μπακαλίστικα, διότι εγώ πού θα τα χρειαστώ τα ολοκληρώματα κυρία μου που με έπρηξες στα εντεκάρια τρία ολόκληρα χρόνια; Σημαίνει, όμως αυτό πως πρέπει να καταργηθούν τα μαθηματικά; Όχι, βέβαια!
Το γεγονός πως τα αρχαία διδάσκονται όχι με την σωστή μέθοδο, αλλά περισσότερο σαν αποστήθιση τύπων και ψυχαναγκασμός και βάσανο, τόσο που αντί για την μεγαλειώδη απλότητα εκείνης της γλώσσας, τα παιδιά να μένον με μία αίσθηση σκόνης και ματαιότητας, δε σημαίνει πως πρέπει να καταργηθούν τα αρχαία αλλά ότι πρέπει να αλλάξει ο τρόπος διδασκαλίας τους προς το αποτελεσματικότερο και προς το δημιουργικότερο. Γιατί είναι πολύ κρίμα να μην ξέρει το παιδί, ανεξαρτήτου εθνικότητος, τη λογική αυτής της γλώσσας και τις ρίζες των πάντων όσων λέμε.
Και για όσους θαρρούν πως για όλα τα κακά του κόσμου φταίει η θρησκεία, θα ήθελα να επισημάνω το πικρό γεγονός πως οι άνθρωποι δε χρειάζονται τη θρησκεία για κάνουν ηλιθιότητες. Οι άνθρωποι, μέσα στην αδυναμία τους, γίνονται μικρόψυχοι, ζηλιάρηδες, άπληστοι, εγωπαθείς και σκληροί. Αυτό δεν το άλλαξε ποτέ κανείς. Οι θρησκείες έδωσαν σε δύσκολους καιρούς λύσεις σε τρομακτικά προβλήματα, όπως πως να μην πεθάνεις από πείνα και πως να μην πάθεις αφροδίσια νοσήματα και πως να μην σκοτώσεις τον διπλανό σου για μία σαχλαμάρα. Όλα αυτά, μέσα στην ατέλειά τους, ήταν επιτεύγματα ασύλληπτου μεγέθους, ειδικά αν σκεφτούμε πως εκείνο τον καιρό δεν υπήρχε σαπούνι, εμβόλια, αντισύλληψη, σχολείο, νερό στα σπίτια, ούτε ζάχαρη, ούτε καφές, ούτε σοκολάτα, ούτε μουσικούλα να ξεδίνεις όταν έχεις σεκλέτια. Είναι απίστευτα αλαζονική η στάση των τωρινών ανθρώπων, και είναι τρομακτικό το πόσο χειρότεροι από τους προγόνους μας θα ήμασταν χωρίς τα προαναφερθέντα προνόμια.
Σε αυτό το σημείο, θέλω για πολλοστή φορά να κάνω το διαχωρισμό ανάμεσα στην Εκκλησία και την θρησκεία. Θρησκεία, για εμένα, είναι η πνευματικότητα και οι αξίες που έχει μέσα του κάθε άνθρωπος, ανεξάρτητα από το αν δηλώνει πιστός, άπιστος, αγνωστικιστής, κοκ. Αυτό που έχει μέσα του και κατευθύνει τη σκέψη και τις πράξεις του, είναι πίστη. Σε αυτή την πίστη, που κρατάει τον κάθε έναν από εμάς όρθιο και μας δίνει την ακλόνητη πίστη ότι όλα θα πάνε καλά, εγώ έχω ακλόνητη πίστη και πιστεύω πως αν ο κάθε άνθρωπος έχει κάτι αγαθό μέσα του, τότε είναι για όλους καλύτερα.
Για την Εκκλησία, που είναι η συστηματοποίηση της σκέψης, δεν τρέφω καμμία εκτίμηση γιατί, όπως όλα τα συστήματα, είναι απλά για τους τύπους κι ουσία μηδέν. Δεν μπορείς να συστηματοποιήσεις την σκέψη. Πληρώνουν τους χοντρούς γέρους για να λένε κοινοτυπίες, και μετά πάνε και τρώνε από τα παγκάρια, ανταλλάσσουν λίμνες με τους Καραμανλήδες, δίνουν άφεση στους πλανητάρχες και στέλνουν τους ανθρώπους να σκοτώνονται για να βγάζουν αυτοί λεφτάκια. Δεν είναι μόνο οι υπάλληλοι των εκκλησιών, όμως, έτσι. Είναι όλοι: οι δυ, οι πολιτικοί, οι επιχειρηματίες, οι λαθρέμποροι, οι πατριδοκάπηλοι, οι ιδεοκάπηλοι, οι καλλιτέχνες, οι συνδικαλιστές, οι δικηγόροι, οι εφοριακοί, όλοι, όλοι παντού.
Απλά, σαν παιδιά που πίστευαν στον αηβασίλη, περιμένουμε περισσότερα από τους υπάλληλους των εκκλησιών και όταν αποδεικνύονται μη-θεϊκοί, τότε λέμε πως δεν υπάρχουν.
Για αυτό λέω το εξής: όπως τα αρχαία, έτσι και η θρησκεία, δεν ευθύνονται για όλα τα κακά του κόσμου, ούτε αν καταργηθούν θα βελτιωθεί τίποτα. Τα αρχαία αποτελούν ένα νοητικό εργαλείο που μπορεί μεν να αφορά τη γλώσσα αλλά στην ουσία είναι για το νού ό,τι είναι για το σώμα το γυμναστήριο: ένα απίστευτο πάρε-δώσε ανάμεσα στον άνθρωπο και τον κόσμο και αυτό γιατί τα κείμενα των αρχαίων διαθέτουν τέτοιο εύρος θεματολογίας και μεθόδων που το μυαλό αναγκάζεται να ξυπνήσει μόνο και μόνο για να χειριστεί το συντακτικό, πόσο μάλλον για να καταγράψει τα νοήματα. Προσωπικά, τα αρχαία ήταν για εμένα σα να έπινα καφέ.
 |
| Πάρε λίγη "επιστήμη" να σου βρίσκεται! Να την καταργήσουμε κι αυτήν; |
Ο Χριστός είπε στους ανθρώπους "μην σκοτώνετε" κι αυτοί ενώ το άκουσαν, πήγαν κι έσφαξαν ένα σωρό κόσμο. Φταίει η θρησκεία ή μήπως η οργανωμένη Εκκλησία; Ο Χριστός είπε"μην νοιάζεστε για τα ρούχα" και οι άνθρωποι έκαναν σκλάβους τους ασιάτες για να πουλάνε μούρη με τα πόλο. Ο Χριστός είπε μην νοιάζεστε για το φαΐ" και οι άνθρωποι έγιναν παχύσαρκοι που βλέπουν εκπομπές μαγειρικής τρώγοντας γαριδάκια. Ο Χριστός είπε "συγχώρεσε τον διπλανό σου" κι εμείς σκοτωνόμαστε για τα λεφτά. Ο Χριστός είπε "Βοηθάτε!" κι οι άνθρωποι παίρνουν τα σπίτια των φτωχών για πέντε ψωρολεφτά στον αργυραμοιβό. Δε φταίει, λοιπόν η θρησκεία, αλλά η ανθρώπινη αδυναμία.
Για εμένα όμως η θρησκεία είναι κάτι που δε μου δίνει ούτε η τέχνη ούτε η επιστήμη ούτε η γνώση ούτε η ευμάρεια. Μου δίνει ψυχική ανάπαυση. Η επιστήμη, παρά τα δίκια της, φορτώνει τον άνθρωπο με έγνοιες και ευθύνες, χωρίς να δίνει σε αντάλλαγμα τίποτα εκτός από επιπλέον σκοτούρες και επιπλέον ευθύνες. Τη χρειαζόμαστε για να μην πεθαίνουμε από αρρώστιες, αλλά η ψυχή του ανθρώπου χρειάζεται και ανάπαυση, χρειάζεται ηρεμία και γλύκα, κι όχι όλην ώρα να τα μετράμε όλα με τον χάρακα, "τρία κιλά ξεκούραση, συν πέντε εκατοστά φαγητό, μείον δύο λίτρα εξυπνάδα, ίσον πέντε κιλά ζωή".
Η θρησκεία, παρόλο που απέτυχε στο να ακολουθήσει τα κοινωνικά και τεχνολογικά βήματα της ανθρωπότητας, ακόμα μέχρι και σήμερα συνεχίζει να δίνει ψυχική ανακούφιση, όπως δεν έχει καταφέρει να δώσει ούτε η ψυχολογία, ούτε η κοινωνιολογία, ούτε καμμία άλλη ανθρωπιστική ή μη επιστήμη. Και ξαναλέω: όχι η Εκκλησία. Η θρησκεία, δηλαδή, οπως έλεγα και παραπάνω, το τί έχει ο καθένας μέσα στην ψυχή του
.
Άρα, αν είναι ο άνθρωπος ηλίθιος, για αυτόν και για εμάς η μόνη ελπίδα είναι να τον βοηθήσουμε, διότι εκτός από ο ένας τον άλλον, τίποτα άλλο δεν έχουμε στα αλήθεια.
1 σχόλιο:
Τί πίνεις;
Δημοσίευση σχολίου